Een sociale robot? Dat klinkt als medische science fiction. Maar de praktijk wijst anders uit. De eerste experimenten met ‘Alice’ zijn hoopvol.

Alice is een ‘sociale robot’ die bepaalde taken van verzorgers en verplegers kan ondersteunen. De Amsterdamse Vrije Universiteit maakte de eerste versie. Inmiddels is ‘Alice 2.0’ in ontwikkeling. Dit in samenwerking met Deloitte, dat zich vorig jaar bij het project aansloot.

Eigenwaarde

Hoewel Alice in de praktijk ingezet zal worden in de zorg, vervangt ze natuurlijk niet de volledige medische zorg. Daarvoor blijven professionals keihard nodig, denkt Marly Kiewik, die namens Deloitte aan het project werkt. “Die vervang je niet zomaar.” Echter is er wel een groot tekort aan die medewerkers.

Alice is een robot die gesprekken kan voeren, vooral met ouderen die eenzaam zijn. Ze stelt vragen over kinderen of kleinkinderen, vraagt hoe het gaat, en zorgt dat een oudere zelf meer vertelt over zijn of haar leven.

“Alice kan straks gesprekken voeren, maar ook signalen opvangen van mensen die kwetsbaar of eenzaam zijn en daarop reageren. Zo krijgen ouderen weer gevoel voor eigenwaarde, het gevoel dat ze deel uitmaken van de samenleving.” De eerste proeven bleken succesvol: ouderen vergeten bijna dat Alice een robot is.

Maatje

Alice helpt voornamelijk op sociaal gebied. “Het gaat niet om de medische kant, maar om het welzijn van de gebruiker. Het welzijn van mensen is wel een belangrijke factor bij hun gezondheid. Alice helpt ouderen uit hun sociaal element te halen, door ze een maatje te geven,” zegt Kiewik.

Dat doet Alice door te praten, te luisteren en te activeren, maar ook door ouderen die hun eigen Alice hebben met elkaar in contact te brengen. De robot maakt zo niet alleen gebruik van kunstmatige intelligentie, maar ook van het Internet of Things.

Alice werd aanvankelijk ontwikkeld door onderzoekers van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Toen het geld voor het project op was, kon het niet verder gaan – tot Deloitte zich erbij aansloot. “We wilden daar heel graag aan meewerken”, zegt Kiewik. “We steunen graag projecten die zo’n impact op de maatschappij kunnen hebben.”

Robot zonder lichaam

In het begin draaide de samenwerking vooral rondom een businessplan voor de robot. Hoe maak je Alice aantrekkelijk voor klanten, voor wie is ze nou écht geschikt? En, minstens zo belangrijk: hoe financier je zo’n project?

Later bleek dat Deloitte echter ook veel kennis over techniek in huis had die interessant leek voor het project. “Toen hielpen we mee met de ontwikkeling”, zegt Kiewik. “We hebben nu mensen aan boord die kennis hebben over privacy, human interaction design en kunstmatige intelligentie. Nu doen we ook volop mee met de ontwikkeling van de robot.”

Het team denkt met ouderen en designers na hoe Alice er uiteindelijk uit moet komen te zien. “Voor het sociale aspect is het belangrijk dat de robot een humane uitstraling krijgt. We werken met fabrikanten samen die daaraan werken. Echter, de buitenkant, het lichaam, volgt nadat het “hart” klaar is. De vertaling van je wensen en eisen in goed werkende software is voorlopig belangrijker, je moet eerst zorgen dat de robot goed werkt.”

Een andere uitdaging is het feit dat professionals nog moeten wennen aan Alice. In de documentaire “Ik ben Alice” komen ook zorgwerkers aan het woord die sceptisch zijn over een zorgrobot.

Ook over privacy en beveiliging wordt heel zorgvuldig nagedacht. Alice neemt namelijk bijzonder veel persoonlijke informatie op. Vaak gaat het om intieme gesprekken waarvan je niet wil dat ze naar buiten komen. Daarom werkt het team niet vanuit commercieel perspectief aan de robot en wordt ervoor gezorgd dat de gegevens op geen enkele wijze gedeeld worden met derden.

Gouden match

In totaal werken inmiddels zo’n 20 Deloitte-medewerkers mee aan de doorontwikkeling van Alice.

Die samenwerking bleek een gouden match, zegt Kiewik. “De VU is vooral wetenschappelijk heel sterk, en weet wat je wel en niet moet doen op het gebied van robotica en de psychologische kant hiervan. Ondertussen is Deloitte juist heel goed in de praktische kant. We doen gebruikersonderzoeken, weten waar de markt op zit te wachten, en we hebben goede relaties met zorginstellingen. Dat vult elkaar goed aan.”

Voor digitale transformatie is lef nodig. Vaste patronen moeten worden doorbroken. Welke rol spelen exponentiële technologieën als blockchain en artificial intelligence hierbij? En wat is het verschil tussen digitaal doen en digitaal zijn, als bedrijf? Lees meer artikelen in het dossier Digitale Transformatie van Deloitte.